Hz. Ali’nin günümüzde yaygın olan tasvirlerinin aslında bir ressamın kendi portresi olduğu iddiası asılsız
Hz. Muhammed’in damadı ve amcası Ebû Tâlib’in oğlu, Hulefâ-yi Râşidîn’in dördüncüsü (İslam Devleti’nin dördüncü halifesi) olan Hz. Ali’nin (Ali b. Ebû Tâlib) (599-661) yaygın olan tasvirlerinin aslında günümüzden bir ressamın suretini yansıttığı ileri sürülüyor.
Bahsi geçen görseli, Hz. Ali’nin suretinin aslında portreyi çizen ressama ait olduğu iddiasıyla kullanan sosyal medya paylaşımlarından örnekler şöyle sunulabilir:
Agnostik (@cenap_emil): “Hz. Ali’nin; suretini çizen Şia ressamin, Aslında kendi resmini çizip millete yutturduğunu biliyor muydunuz?”
Hz. Ali’nin; suretini çizen Şia ressamin, Aslında kendi resmini çizip millete yutturduğunu biliyor muydunuz? pic.twitter.com/3e0YBSj3s0
MuaVVizeteyN: “Hz. Ali efendimizin suretini çizen iran’lı şia ressamın aslında kendi resmini cizip millete yutturduğunu biliyormusunuz…?”
Ebu Haşim mücahit (@EbuHasimucahit): “Şia arkadaşa bu videoyu gönderdim engelledi niye ki la ?? Ressamı hz Ali zannediyorlar bende dedim ki benim ressamım bu”
Şia arkadaşa bu videoyu gönderdim engelledi niye ki la ?? Ressamı hz Ali zannediyorlar bende dedim ki benim ressamım bu pic.twitter.com/QLsLkamxdG
Hz. Ali’nin suretini çizen İranlı ressam aslında kendi resmini Şiilere yutturmadı.
Hz. Ali’nin günümüzde yaygın olan tasvirlerinin İranlı bir ressamın kendi portresi olduğu iddiası asılsız.
Günümüzdeki Hz. Ali portrelerini andıran çizimler geçmişte özellikle Şii kültüründe ve minyatür sanatında mevcuttu.
Paylaşılan görsellerdeki kişi, Hz. Ali’nin resmini çizen ressam değil, Hz. Ali’nin portrelerindeki suretine benzediği düşünülen bir şahıs.
Hz. Ali’nin portresinin ressamı sanılan kişinin kalabalık içinde görüldüğü fotoğraf, 2015 yılında Şii Müslümanların Erbain’de yaya olarak hac ibadetini yerine getirdikten sonra Kerbela’daki Hüseyin Camii etrafında toplandığı “Erbain Haccı” ya da “Erbain Yürüyüşü” olarak adlandırılan merasimde kaydedilmiş.
Hz. Ali’nin portrelerine suretinin benzerliğiyle dikkat çeken kişinin fotoğrafının 2015 yılında sosyal medya platformlarında ve haber sitelerindeyayılmasının ardından bu iddia uydurulmuş.
Bilindiği üzere, Hz. Ali’nin yaşadığı dönemde İslam coğrafyasında portre çizme geleneği yoktu. İslamiyet’in ilk dönemlerinde figüratif sanat yaygın değildi. Hz. Ali’nin yaşadığı dönemde çizilen ve günümüze kalan bir portresi bulunmuyor.
Günümüzde yaygın olan Hz. Ali tasvirleri, ilgili dönemde yapılan Hz. Ali’nin fiziksel özelliklerine dair bazı betimlemelerden yola çıkılarak sonraki yüzyıllarda üretilmiş sembolik eserler.
Hadis ve siyer kaynaklarında Hz. Ali’nin ortaya yakın kısa boylu, koyu esmer tenli, iri siyah gözlü, sık ve geniş sakallı, güzel yüzlü olduğu, gülümserken dişlerinin görünürdüğü rivayet olunuyor.
Hz. Ali’ye atfedilen, sanatsal tahayyülün ürünü olan resimlerin ilk örneklerine 13.-14. yüzyılda İlhanlı dönemi el yazmaları ve minyatürlerinde rastlanmaktadır.
Özellikle 16. yüzyıldan itibaren İran, Osmanlı ve Hint-İslam minyatürlerinde Hz. Ali, genellikle yeşil sarıklı, Zülfikar’la, aslan veya at üstünde betimlenmiştir.
Hz. Ali’nin portre şeklinde resmedilmesi eğilimi İran’da 1794 ile 1925 yılları arasında hüküm süren Şii Türk Kaçar Hanedanı dönemindeyaygınlaşmıştır.
Sosyal medyada dolaşan ve ressamın kendi portresi olduğu iddia edilen görseller genellikle 19. ve 20. yüzyıl İran, Hint ve Pakistan Şii sanatında yaygınlaşan Hz. Ali tasvirleriyle büyük benzerlik göstermektedir.
İmam Ali’nin modern tasvir ve resimleri, bu dönemdeki çizimler temele alınarak (sanatçıların hayal gücüne ve dönemin kültürel kodlarına göre şekillenerek) oluşmuştur.
