“Fazla tevazunun sonu vasat insandan tavsiye dinlemektir” sözü İbn Haldun’un değil. Söz, 2017 yılı Temmuz ayında atılan bir tweetin ardından popüler hâle gelmiş.
Bugünkü konumuz, aşırı alçakgönüllü olmanın, vasat veya yetkin olmayan kişilerin önerilerini dinlemek zorunda kalmak gibi olumsuz sonuçlar doğurabileceğini anlatan “fazla tevazunun sonu vasat insandan tavsiye dinlemektir” sözünün sahibi.
“Fazla tevazunun sonu, vasat adamlardan nasihat almaktır.”, “Fazla tevazunun sonu vasattan nasihat dinlemektir.”, “Fazla tevazu vasattan nasihat dinletir” ya da “lüzumsuz tevazunun neticesi ahmaktan nasihat dinlemektir” gibi versiyonlarla paylaşılan söz geçtiğimiz ay İş Dünyası Kitapları X profilinin İbn Haldun’a ait sanılan aforizmaları derlemesiyle gündeme geldi.
Mezkûr söz, Diamond Tema, Erlik ve Burhi müstear isimli şahısların 3 Temmuz 2024 tarihli Youtube yayınından, Diamond Tema’nın sözün İbn Haldun’a ait olduğunu sandığı, diğer katılımcıların Cemre Demirel’in sözün sahibi olduğunu belirttiği, Malumatfuruş’un da bahsinin geçtiği bir kesitin sosyal medyada paylaşılmasıyla tekrar gündem oldu.
Yukarıda bahsi geçen Youtube yayınında ismi zikredilen, Cemre Demirel, namıdiğer Michael Sikkofield, “Fazla tevazunun sonu vasat adamdan nasihat dinlemektir” sözünü geçmişte Twitter’da paylaştığını; ancak, bu tweeti sildiğini belirtmiş.
Cemre Demirel (@msikkofield): “Tweet atıp silme huyum var evet, yıllardır kıramadım bunu. Bu huyum yüzünden İbn Haldun’a mâledilen “Fazla tevazunun sonu vasat adamdan nasihat dinlemektir” sözünün bana ait olduğunu ispat edemiyorum. Silme gerekçem tevazuya toptan karşı olmam, “fazla tevazu” lafını beğenmememdi”
Yaptığımız taramada, Cemre Demirel’in de bahsettiği üzere, bahsi geçen sözü içeren bir paylaşımına rastlayamadık. Sözün Cemre Demirel’e ait olduğunun kabulü, müddeinin ispatının ve destekleyici delilin eksikliği nedeniyle mümkün değil.
“Fazla tevazunun sonu vasat insandan nasihat dinlemektir” sözünün İbn Haldun’a ait olduğuna dair bir delile de rastlayamadık. Mukaddime’de geçmeyen sözün İbn Haldun’a ait olduğuyla ilgili bir belge veya muteber bir atıf bulamadık.
“Fazla tevazu gösterme, gerçek sanırlar“, “fazla tevazu kibirdendir” gibi anonim sözler paylaşılırken “Fazla tevazunun sonu vasat insandan nasihat dinlemektir” sözünün 2017 yılında popüler olduğu ve akabinde yılında İbn Haldun imzasıyla dolaşıma girdiği görülüyor.
Bahse konu söz 2017 yılı Temmuz ayı başında anonim şekilde X / Twitter üzerinden dolaşıma girmiş.
4 Temmuz 2017 günü ilk izine rastlanan ifadenin kaynağının meteuu uzantılı ve mahlaslı kullanıcının paylaşımıolduğuanlaşılıyor.
“Fazla tevazunun sonu vasat adamdan nasihat dinlemektir” cümlesini içeren tweete silindiği ve meteuu uzantılı profil kapandığı için şu an erişilemiyor.
2018 yılında gündeme gelen söz, GZT’nin 5 Ocak 2018 tarihli içeriğinde de meteuu uzantılı Twitter kullanıcısına izafe edilmişti:
“Twitter hesabı @Meteuu olan kullanıcının 2017’de yazdığı “Fazla tevazunun sonu,vasat adamlardan nasihat almaktır” tweeti Twitter kullanıcıları tarafından o kadar beğenildi ki, bir süre sonra tweetin orjinali @Meteuu tarafından silinince, sözü sonradan gören neredeyse herkes İbn-i Haldun’a ithaf etmiş…”
