İngiliz General Allenby’nin Kudüs’ü Osmanlı Devleti’nden Devralınca Selahaddin Eyyubi’nin Mezarını Tekmelediği ve “Kalk Selahaddin! Biz Yine Geldik!” Dediği İddiası Doğru Değil
General Allenby’ın Selahaddin Eyyubî’nin mezarını ziyaret edip, saygısızlık yapıp “Kalk Selahaddin! Biz Yine Geldik” demesi mümkün değildir. Selahaddin Eyyubî’nin mezarı Kudüs’te değil Şam’dadır. Ayrıca, bu sözü söyleyen kişi’nin olarak kaynaklarda İngiliz General Edmund Allenby değil, Şam’ı işgâl eden Fransız komutan General Gouraud olduğu iddia edilse de General Gouraud’un bu sözü söylememiş olabileceği öne sürülmektedir.
Kudüs’ü işgal eden İngiliz ordularının komutanı General Edmund Henry Hynman Allenby’nin şehre girdikten sonra Selahaddin Eyyubi’nin mezarını tekmelediği ve “Kalk Selahaddin! Biz Yine Geldik!” dediğine dair şehir efsanesinin, birçok kişi tarafından dile getirilse de yanlış bilginin varlığını yine sürdürmeye devam ettiğini görüyoruz.
İngiliz General Allenby’nin Kudüs’e girdikten sonra Selahaddin Eyyubi’nin mezarını tekmelediği ve “Kalk Selahaddin! Biz Yine Geldik!” dediği iddiasını içeren bir tweet
Bahse konu yanlış iddianın bir diğer anlatımında ise İngiliz General Allenby’ın Kudüs’e girdikten sonra Selahaddin Eyyubi’nin mezarını ziyaretinde bir ayağını Selahaddin Eyyubi’nin mezarın üzerine koyarak büyük bir kinle “Kalk Selahaddin! Biz yine geldik!” dediği aktarılır. Böylelikle 4 Temmuz 1187 tarihinde Hıttin Savaşı’nda Guy de Lusignan (Lüzinyanlı Guy) komutasindaki Haçlı ordusunu mağlup etmesinin ardından 2 Ekim 1187 tarihinde Kudüs’ü 88 yıldır hakim olan Haçlıların elinden alması nedeniyle Kudüs Fatihi olarak tanınan Selahaddin Eyyubî’den intikam alındığı anlatılmaya çalışılır.
Kudüs’ün Selahaddin Eyyubî tarafından fethedilmesinden 730 yıl sonra Kudüs’teki Osmanlı egemenliği Birinci Dünya Savaşı sürerken sona erdi ve şehrin kontrolü İngiliz kuvvetlere geçti. Osmanlı Ordusunun İngiliz birliklerine karşı vermiş olduğu savunma mücadelesi 9 Aralık 1917 tarihinde başarısız oldu ve Kudüs İngilizler tarafından işgal edildi. İngiliz General Edmund Allenby şehir halkının karşılamasıyla Yafa Kapısı’ndan törenle Kudüs’e girdi.
Ancak, General Allenby’ın Kudüs’e girdiğinde Selahaddin Eyyubî’nin mezarını ziyaret edip, saygısızlık yapıp “Kalk Selahaddin! Biz Yine Geldik” demesi mümkün değildir. Çünkü Selahaddin Eyyubî (1174-1186) vefat ettikten sonra Şam’daki Emevî Camii’nin avlusundakitürbesine gömülmüştür. General Allenby Kudüs’e girmeden önce Selahaddin Eyyubî’nin kabrini Şam’dan Kudüs’e taşıtıp tekmeleyip sonra tekrar Şam’a göndermiş değil netice itibarıyla.
Büyük ihtimalle, Selahaddin Eyyubi “Kudüs Fatihi” olarak tanındığı için kabrinin de Kudüs’te olması gerektiği gibi bir algıdan hareketle bu yanlış iddia zihinlerde kök bulmuştur. Bu sözün, Mısır’ın eski lideri Cemal Abdulnasır’ın 1958 yılı Mart ayındaki Şam ziyaretindeki bir konuşmasında kullanılmasının ardından daha fazla yaygın şekilde bilinir hâle geldiği ifade ediliyor.
Bu sözün 2010 yılından itibaren yaygın şekilde İngiliz General’e atfolunmaya başladığını görüyoruz. General Allenby’a atfedildiği ilk kaynağa dair araştırmamızda karşımıza Ali Ünal, Suat Yıldırım, Mehmet Ergene tarafından kaleme alınan “M. Fethullah Gülen: bir portre denemesi” (2002) adlı kitapta “Armstrong (2002)” şeklinde kısaltılmış ve tamamına erişemediğimiz bir kaynaktan alıntılandığını görüyoruz. İnternet taraması ise General Allenby’ın bu sözü Selahaddin Eyyubî’nin kabrini tekmeleyerek söylediğine dair hataya ilk defa 2007 yılında DonanımHaber.com‘un forum sayfasındaki “Küstah İngiliz Generali, Kudüs Fatihi Selahaddin Eyyubi’nin Mezarını Tekmelemişti” başlıklı bir mesajda yer verildiğini gösteriyor.
Selahaddin Eyyubi’nin Şam Emevi Camiisi yanındaki türbesindeki kabri
“Selahaddin Kalk! Yine Biz Geldik” Diyerek Selahaddin Eyyubi’nin Kabrini Tekmeleyen Kişi Fransız Komutan Henri Gouraud Olabilir Mi?
Bu sözün bir Fransız komutan tarafından söylendiğine dair ilk ize 1938-1940 yılları arasında Fransa’nın Levant Bölgesi’ndeki üst düzey görevlisi olarak görev yapan Gabriel Puaux’s “Levent’ta 2 Yıl” (“Deux Années au Levant”) adlı kitabında rastlanıyor.
1920 yılında Gouraud’un ordusunda görev alan tarihçi Louis Garros, bu sözü Gouraud’a atfetmemektedir. Garros’un 1970 yılında Le Monde için kaleme aldığı bir araştırma yazısında Şam’daki Emevi Camii’ne (Umayyad Mosque) giren “bir Fransız generalin” bu sözü söylediğini isim zikredilmeksizin belirtmiştir.
1920 yılında Maysalun Savaşı’nın ardından bu sözü söyleyebileceği düşünülen 2 Fransız general söz konusudur: General Gouraud ya da General Mariano Goybet.
General Goybet 25 Temmuz 1920 tarihinde Şam’a giriş yaparken General Gouraud 7 Ağustos 1920 tarihinde Şam’a resmi girişini yapmıştır.
Maria Rosette Shapira Myriam Harry mahlasıyla L’Illustration adlı haftalık yayın için hazırladığı “General Gouraud Şam’da” (“Le Général Gouraud à Damas”) başlıklı yazıda Gouraud Şam’a geldiğinde Emevi Camii’ni ziyaret ettiğini; ancak Selahaddin Eyyubî’nin türbesinin içine girmediğini, türbe dışında bir limon ağacı altında beklemeyi tercih ettiğini vurgulamaktadır.
Bu vurguda, Shapira’nın Goybet ile Selahattin Eyyubi’nin türbesine daha önce yaptığı ziyarette Goybet tarafından söylenen bu sözün menfi etkisini sınırlamayı amaçladığı düşünülmektedir.
Yani, “Selahaddin, biz yine geldik” sözünün Fransız General Gouraud tarafından söylendiği iddiası da zayıf temellere sahiptir.
Cennetin Krallığı (Kingdom of Heaven) adlı filmde Gassan Mesud tarafından canlandırılan Selahaddin Eyyubi
General Allenby’a Kudüs’ten Selahaddin Eyyubi’nin Şam’daki Mezarını Tekmeleten Yazarlar
Şam Emevi Câmii’nin hemen yanında medfun olan Selahaddin Eyyûbî’nin mezarını Kudüs’te sanarak General Allenby’a tekmeletenlerden tespit edebildiklerimizi listeleyelim:
Kim bilir, bu hataya düşen daha keşfedemediğimiz kaç tane daha yazar vardır.
Bu arada, Fransız komutan Henri Gouraud’a “Haçlı seferleri şimdi sona erdi! Uyanık Selahaddin, geri döndük!” sözünü atfeden yazarları de elimiz değmişken sıralayalım:
1 Yorum
iddia yanlış diyosunuz ama iddayı çürütecek pek te bi şey yazmamışsınız