“Görev sırasında bir başka doktorun olmaması sebebiyle kendi apandisit ameliyatını yapan Leonid Rogozov, bunu gerçekleştiren ilk doktordur.”
Fotoğrafta bir doktorun kendi ameliyatını yaptığı doğru. Ancak, Fotoğrafta kendi apandisini alırken görüntülenen Leonid Rogozov’dan önce kendini ameliyat ederek tıp tarihine geçen doktorlar mevcut.
Leonid İvanoviç Rogozov kendi apandisit ameliyatını yaparken
Rus doktor Leonid İvanoviç Rogozov (1934 – 2000), 1961 yılında Antarktika‘daki bir Rus araştırma birimi olan Novolazarevskaya İstasyonu’nda görev yaparken apandisitten ötürü şiddetli ağrı, mide bulantısı, ateş teşhisinin ardından beraberindeki 12 kişilik ekipte bir doktorun bulunmaması nedeniyle kendi apandisini alma kararı almıştı. Lokal anestezi altında 2 saatlik operasyonda kendi apandisini alan Leonid Rogozov ameliyattan sonra kendini dikmişti.
Rogozov, teşhis ve operasyon sürecini aktardığı notlarında kötüleşen durumu karşısında bir destek uçağının olmaması ve sert hava koşulları nedeniyle başka bir üsse transfer güçlüğü nedeniyle kendi apandisini almaya karar verdiğini, ekipteki diğer bilim insanlarının yardımıyla yatar pozisyonda oturduğunu, lokal anestezi uygulandıktan sonra kendini ameliyat ettiğini, operasyon esnasında bayıldığını, işlemi 2 saatten kısa sürede tamamladığını, ameliyat sonrasında durumunun ‘orta derece kötü’ olduğunu, tamamen iyileştiğini, iki hafta içinde görevine döndüğünü belirtmişti (L. I. Rogozov (1964). “Self-operation“. Soviet Antarctic Expedition Information Bulletin. 4:233. 1964 – I).
Rogozov’un ameliyat öncesi ve sonrasına dair günlüğünde kullandığı ifadeler şu şekildeydi:
“Dün gece hiç uyuyamadım. canım çok yanıyor. kar fırtınası adeta yüzlerce çakal gibi ruhumu kemiriyor. apandisitin patlama semptomları hala yok ancak acı dayanılmaz bir halde. tek bir çözüm var, kendimi ameliyat etmeliyim. yapabilecek gücüm var mı bilmiyorum ama ellerimi bağlayıp bekleyemem…”
“Eldivensiz çalıştım. Ne yaptığımı görmek çok zor. aynalar yardımcı oluyor ama bir yandan ters yönden çalışmam gerektiği için zorluk çıkarıyor. Bir fener kullanıyorum. Kanamalar fazla ama dikkatli çalışıyorum. yanlışlıkla kör bağırsağımı kestim ve tekrar geri dikmem gerekti ve diktikçe başka yerlere de hasar verdiğimi fark ettim. Git gide başım dönmeye başladı ve zayıf düşmeye başladım. Her 4-5 dakikada 20-25 sn. dinleniyorum. Ve sonunda lanet apandisite ulaştım. Altındaki siyah leke dikkatimi çekti, bir gün daha bekleseydim patlayacaktı. En kötüsü de apandisiti keserken kalbim yavaşlamaya, ellerim titremeye başladı. O an bu işin kötü biteceğini zannettim. Ama tekrar gücümü toplayıp apandisiti kestim, ve o an kurtulduğumu anladım.”
Ameliyat, Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde “hasta üzerinde tedavi amacıyla uygulanan kesme ve dikme işlemi, cerrahi müdahale, operasyon” olarak tanımlanıyor. Tedavi dışında farklı nedenlerle kendi kendine cerrahi bir işlem gerçekleştirenler kapsam dışı bırakıldığında ve yapılan cerrahi müdahalenin kapsamı düşünüldüğünde (ampütasyon hariç karın ameliyatına odaklandığında) Leonid İvanoviç Rogozov’un kendini ameliyat eden ilk kişi olmadığı anlaşılıyor.
Başka bir doktor yokluğunda zor koşullar altında kendi ameliyatını yapsa da Rogozov’dan önce kendine cerrahi müdahale uygulayan isimlere rastlamak mümkün. Charles-Auguste Clever de Maldigny 1828’de, Jean Jacques Paul Reclus 1890’da, M. Alexandre Fzaicou 1909’da, Evan O’Neill Kane 1921’de, Jock McLaren 1944’te, Werner Theodor Otto Forssman 1929’da kendilerini ameliyat etmişti (Chidinma Nwaogbe, Emily A. Simonds, Anthony V. D’Antoni, R. Shane Tubbs (2018). “Surgeons performing self-surgery: A review from around the world“. Translational Research in Anatomy. Sayı 10. Sf: 1-3. ISSN 2214-854X).
Jean Jacques Paul Reclus 1890 yılında kokaini lokal anestezide kullanarak sağ parmağındaki tüberküloz lezyonunu almıştı.
Charles-Auguste Clever de Maldigny (Baron de Maldigny) (1801-1878) böbrek taşı ağrısını hafifletmek için bir ayna yardımıyla -daha önceki operasyonlarda doktorların bıraktığı iz üzerinden ilerleyerek- mesanesini kesip taşı çıkarmıştı.
Werner Theodor Otto Forssman (1904 – 1979) 1929 yılında 25 yaşında 1929 yılında 25 yaşında bir stajyer doktorken kendine kalp kateterizasyonu (cardiac catheterization) yapmıştı. Forssman bu başarısıyla 1956 Nobel Tıp Ödülü’nü almıştı.
ABD’li cerrah Evan O’Neill Kane (1861 – 1932), cerrahi operasyonlar için lokal anestezinin işe yarayabileceğini kanıtlamak amacıyla kendi apandisit ameliyatını (apendektomi) 15 Şubat 1921 tarihinde yapmıştı (Cerrah olan küçük kardeşi Thomas, Kane apandisini çıkarır çıkarmaz operasyonu devralmıştı). Kane 1932 yılında yine lokal anestezi kullanarak kasık fıtığı ameliyatını gerçekleştirmişti. İlk ameliyatında sadece hemşirelerin bulunduğu ameliyat odasında bu defa basın mensupları da yer almıştı.
Avustralya Ordusunda subay olarak görev yapan Robert Kerr “Jock” McLaren, veteriner hekimliği konusunda bilgi sahibi olsa da herhangi bir cerrahi uzmanlığı olmamasına rağmen 1944 yılında herhangi bir anestezi olmadan, sadece bir çakı ve bir ayna kullanarak kendi kendine apendektomi yapmıştı.
