Refah Sınır Kapısı, İsrail işgali altındaki Gazze’ye yönelik insanî yardımların ulaştırılması için hayatî öneme sahip.
İsrail ordusu, Gazze ile Mısır arasında yer alan Refah Sınır Kapısı’nı 7 Mayıs 2024’te işgal etti.
Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafının İsrail ordusu tarafından yeniden tamamen kontrol altına alınmasıyla Gazze’de yaşanan trajedi daha elim bir hâl almaya başladı.
Refah Sınır Kapısı’nın İsrail’in ablukası ve Mısır’ın ihtiyatlı güvenlik politikaları nedeniyle Gazze’deki insanların hayatta kalması için kritik bir nokta olmasına rağmen, siyasi ve güvenlik dinamikleri nedeniyle tam kapasiteyle işleyememesi Filistinlilerin insanî ihtiyaçlarını karşılamasını zorlaştırdı.
Refah Sınır Kapısı’nın Geçmişi ve Bugünü
Refah Sınır Kapısı, Gazze Şeridi ile Mısır arasında yer alan tek kara geçiş noktasıdır. İsrail’in Erez ve Kerem Şalom kapılarına alternatif olduğu için stratejik öneme sahip olan Refah, yalnızca bir sınır kapısı olmanın ötesinde, yıllardır süregelen Filistin-İsrail çatışmasının, bölgesel dengelerin ve küresel vicdanın odak noktalarından biri hâline geldi. Özellikle Gazze’nin dış dünyayla bağlantısında hayati bir rol oynayan Refah, aynı zamanda İsrail ablukası altında yaşayan milyonlarca Gazzeli için bir umut kapısı oldu.
Refah bölgesi, 1948 Arap-İsrail Savaşı sonrası çizilen sınırlar sonucu Gazze’nin güney ucunda, Mısır sınırında kaldı. 1967 yılındaki Altı Gün Savaşı ile Gazze Şeridi İsrail tarafından işgal edildi. 1979 yılındaki İsrail-Mısır barış anlaşması sonrasında Mısır, Sina Yarımadası’nı geri aldı. Ancak, Gazze üzerindeki denetim İsrail’de kaldı. Oslo Anlaşmaları sonrası Filistin yönetimi, sınırlı şekilde Gazze’de kontrol sağlamaya başladı.
1982 yılında İsrail’in Sina Yarımadası’ndan çekilmesiyle Mısır ve İsrail arasında uluslararası bir sınır olarak belirlendi. Refah Sınır Kapısı bu süreçte 1982 yılında İsrail-Mısır barış anlaşması sonrasında kuruldu.
2005 yılında İsrail’in Gazze’den tek taraflı çekilmesiyle birlikte sınırın Filistin tarafının kontrolü Filistin Yönetimi’ne devredildi ve Avrupa Birliği gözlem misyonu (EUBAM) eşliğinde çalışmaya başladı. Ancak bu geri çekilme Gazze’nin farklı bir biçimde kuşatılması anlamına geldi.
2006 yılı Haziran İsrail askeri Gilad Şalit’in kaçırılması sonrası İsrail’in uyguladığı abluka nedeniyle sınır kapısı üzerindeki kısıtlamalar arttı.
2007’de Hamas’ın Gazze’de kontrolü ele geçirmesiyle İsrail ve Mısır’ın uyguladığı politikalar Refah Sınır Kapısı’nın istikrarsız şekilde işlemesine neden oldu. İsrail, güvenlik gerekçeleriyle yardım geçişlerini kısıtladı, sivil geçişleri kontrol altına aldı ve sınır kapılarını birer baskı aracı olarak kullandı. İsrail; Gazze’nin hava sahasını, karasularını, ithalat ve ihracatını kontrol altında tuttu. Kahire yönetimi ise doğrudan müdahale etmese de Hamas’ı Müslüman Kardeşler’in bir uzantısı olarak gördüğü için sık sık güvenlik tehdidi olarak değerlendirdiği Refah Sınır Kapısı üzerinde diplomatik ve güvenlik baskısıyla dolaylı etki kurdu.
Gazze’deki insani kriz her geçen yıl derinleşirken, Refah Sınır Kapısı zaman zaman tek çıkış yolu hâline geldi. İsrail’in yoğun bombardımanları, altyapıyı çökerttiğinde ya da hastaneler yetersiz kaldığında, Gazze halkı tedavi için yurt dışına çıkmak için Refah’tan geçmek zorunda kaldı. Uluslararası insani yardım kuruluşlarının gönderdiği yardımlar çoğu zaman Refah üzerinden geçmeye çalıştı. Ancak kapının açılması, tamamen Mısır’ın siyasi kararlarına ve İsrail’le olan koordinasyona bağlıydı. Bu durum, yardımların gecikmesine, çürütülmesine ya da geçişlerinin tamamen engellenmesine neden oldu.
İsrail ve Mısır ambargosu’yla Refah sıklıkla kapatıldı, insanî yardımlar bekletildi, Gazze halkı siyasi pazarlıkların aracı hâline getirildi.
Refah Sınır Kapısı, fiziksel bir geçiş noktasından öte, Filistinlilerin maruz kaldığı kuşatmanın, dışlanmanın ve politik araçsallaştırmanın somut bir sembolü oldu.
İsrail’in sınır kapısında uyguladığı kısıtlamalarla, uluslararası kuruluşlar ve çeşitli ülkeler tarafından gönderilen gıda, ilaç ve tıbbî malzeme gibi yardımların Gazze’ye geçişinin önüne geçildiği Refah Sınır Kapısı’nın iki yanında bekleşen Mısırlıların ve Filistinlilerin görüntülendiği iddiasıyla bir görüntü sosyal medya platformlarında paylaşılmaya başlandı.
Mısırlıların Gazze Şeridi’ne insanî yardım girişi talebiyle Refah Sınır Kapısı önünde düzenlediği gösteri sırasında yayılan görüntü yapay zekâ aracıyla hazırlanmış. pic.twitter.com/v3ZmIT6n9U
Görüntü ülkemizden bazı sosyal medya kullanıcıları tarafından İsrail’in Gazze’deki işgaline Mısır’ın, diğer devletlerin ve uluslararası kamuoyunun tepkisiz ve etkisiz kaldığı yönündeki yorumlarla paylaşılmış.
Bazı vatandaşlar ise videonun gerçek bir görüntü olmasa da Refah Sınır Kapısı’ndaki durumu yansıttığını belirtmiş.
Ebrar Akbulut (@haticebrarr): “Sol taraf Gazze, sağ taraf Mısır. Ortadaki duvar dünyadan da mı büyük! Kimse o duvarı yıkıp geçemiyor. Yazıklar olsun tüm dünyaya.”
Sol taraf Gazze, sağ taraf Mısır.
Ortadaki duvar dünyadan da mı büyük!Kimse o duvarı yıkıp geçemiyor.
Yazıklar olsun tüm dünyaya. pic.twitter.com/EeqUlHFNAa
İsrail’in kuşatması, Mısır’ın stratejik tereddütleri ve uluslararası toplumun sessizliği arasında sıkışan Refah’taki durumu yansıtsa da görüntü gerçek değil.
Mısırlıların Gazze Şeridi’ne insanî yardım girişi talebiyle Refah sınır kapısı önünde düzenlediği gösteri sırasında yayılan görüntü yapay zekâ aracıyla hazırlanmış.
Refah Sınır Kapısı’nın çevre koşullarıyla uyuşmayan videoda insan kalabalıklarının deforme olduğu görülüyor.
Mısır ve Gazze, görüntüdeki gibi sadece yeknesak düz bir duvarla birbirinden ayrılmıyor.
Mısır ve Gazze, görüntüdeki gibi sadece yeknesak düz bir duvarla birbirinden ayrılmıyor. pic.twitter.com/vVzGdVa4gg
