Rusya işgali altında Ukrayna’da ya da İsrail işgali altındaki Filistin’de / Gazze’de (sanki süregelen saldırılarda binlerce onbinlerce insan yaşamını yitirmemiş ve yaralanmamış gibi) propaganda için “sahte ölü ya da yaralı görüntüleri” çekildiği iddiasıyla ilintisiz ve eski tarihli görüntülerin paylaşıldığı birçok vakaya şahit olduk.
Pallywood / Gazawood Nedir?
Filistin karşıtı veya İsrail yanlısı propaganda amacı taşıyan bazı kişiler veya gruplar tarafından kullanılan “Pallywood” terimi, İngilizce “Palestine” (Filistin) ve “Hollywood” kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir (Benzer şekilde İsrail’in Gazze’deki saldırıları esnasında Filistinlilerin sahte ölü / yaralı görüntüleri hazırlandığı iddiasıyla “Gazawood” terimi de kullanılmaktadır).
Pallywood, İsrail-Filistin çatışması bağlamında, Filistinlilerin İsrail’i karalamak amacıyla medya manipülasyonu, çarpıtma veya sahtekarlık yaptığını iddia etmek için kullanılan bir etikettir.
İsrail-Filistin arasındaki çatışmanın bir tarafının diğerini karalamak için kullandığı bir propaganda aracı olan Pallywood kavramı ilk kez, 2005 yılında Amerikalı tarihçi ve profesör Richard Landes tarafından ortaya atılmıştır. Landes, Filistinlilerin İsrail askerleriyle olan etkileşimlerini abarttıklarını ve manipüle ettiklerini iddia ederek, bunun İsrail karşıtı propagandanın bir parçası olduğunu öne sürmüştür. Landes’in iddiaları, İsrail hükümeti ve destekçileri tarafından geniş çapta benimsenmiştir. İsrailli yetkililer, Pallywood’u Filistinlilerin davasını desteklemek için kullandıkları bir “propaganda savaşı” olarak nitelendirmişlerdir.
Bazı Filistinlilerin İsrail askerleriyle olan etkileşimlerini çarpıttığı veya sahnelediğine dair iddialarının kahir ekseriyeti, güvenilirliği şüpheli olan kaynaklar tarafından ortaya atılmıştır.
Filistinlilerin, İsrail askerlerinin kendilerine zarar verdiğini göstermek için kendi kendilerini yaraladığı veya kanlı kıyafetler giydiği iddialarını kanıtlayan net delil bulunamamaktadır.
Öte yandan, İsrail’in Gazze ve Batı Şeria’daki saldırılarında yaralı Filistinlilerin kayda değer sayıda görüntüsü bulunsa da farklı bağlama sahip ya da manipüle edilmiş görüntülerin, videoların ve haberlerin yayıldığı örneklere rastlanabiliyor.
“Sahte ölü / yaralı” algısı oluşturmak ve kayıpları itibarsızlaştırmak adına çatışma / saldırı bölgeleri ile ilgisi bulunmayan görüntülerin bağlamından kopartılarak kullanıldığı örneklerden tespit ettiklerimizi derleyelim istedik…
İsrail’in Gazze Şeridi’ne 471 gün boyunca düzenlediği saldırılarda 17 bin 881’i çocuk, 14 binden fazlası enkaz altında kaybolanlar olmak üzere 61 bin 709 Filistinli hayatını kaybettiği, yaralıların sayısının 111 bin 588’e ulaştığı duyuruldu.
Gazze’deki yıkıma rağmen ters troller, yapay zekâ uygulaması ile hazırlanan 3 elli görsel ile Filistinlilerin sahte görüntüler ile durumu dramatize ettiğini ileri sürdü.
İsrail’in Gazze Şeridi’ne 471 gün boyunca düzenlediği saldırılarda 17 bin 881’i çocuk, 14 binden fazlası enkaz altında kaybolanlar olmak üzere 61 bin 709 Filistinli hayatını kaybettiği, yaralıların sayısının 111 bin 588’e ulaştığı duyuruldu.
Gazze’de bir Filistinlinin ayağının kırıldığı rolüne bürünüp alçılı ayağına yanlışlıkla basıp numarasını izhar ettiği iddiasıyla bir video dolaşıma sokuldu.
Ayağı kırılmış taklidi yapan kişinin alçılı ayağına bastığı görülen, Irak’ın başkenti Bağdat’ta çekilen komedi skeci Gazze’de yaşanan gerçek bir hadise gibi sunulmuş. pic.twitter.com/m036RQPZaQ
Söz konusu komedi skeci, Irak’ın başkenti Bağdat’ta kaydedilip 8 Aralık 2024 günü Haydar El-Akraa (حيدر الاكرع) adlı Instagram kullanıcısının x_hayder_r uzantılı hesabında paylaşılmış.
Bağdat’ta çekilen komedi skecini Gazze’den gerçek bir görüntü gibi sunan paylaşım örnekleri:
Albear (@tly_Ungodly) & Girayhan Murat ÜÇĶ (@murat89946): “Gazze’deki aktör, “kurban” rolü yapıyor ancak kırık ayağı olduğu iddiasıyla topallayarak yürürken yanlışlıkla yanlış ayağını kullanıyor.. Medya Gazze’de olup bitenler hakkında bize yalan söylüyor..”
İsrail saldırılarında yaralanan Filistinlilere ait görüntülerin kurguladığı anı yansıttığı iddiasıyla paylaşılan video “The Reality” adlı kısa filmin kamera arkası çekiminden.
“Nazeef al Torab” (“Bleeding Dirt”) adlı Filistin televizyon dizisinin kamera arkası görüntüleri, Gazze’de İsrail saldırıları sürerken Filistinlilerin sahte ölü ve yaralı görüntüsü hazırladığı iddiası ile kullanılmış.
“Nazeef al Torab” (“Bleeding Dirt”) adlı Filistin televizyon dizisinin kamera arkası görüntüleri, Gazze’de İsrail saldırıları sürerken Filistinlilerin sahte ölü ve yaralı görüntüsü hazırladığı iddiası ile kullanılmış.
Yine Gazze’de sahte ölü görüntüsü çekildiği, ölü taklidi yapan kişinin hareket ettiğinin görüntülendiği iddiasıyla paylaşılan bir diğer video da Al Jazeera’nın yayınladığı görüntüden alıntı.
Gazze’de insanî yardım bekleyenlere İsrail ordusunun saldırısında ölenlerin yanı sıra tedavi için taşınan yaralıların görüldüğü videodaki ilgili kişinin “ölü” olduğuna dair bir aktarım olmadığı hâlde “kurgu görüntü” iddiasında bulunulmuş.
Yine Gazze’de sahte ölü görüntüsü çekildiği, ölü taklidi yapan kişinin hareket ettiğinin görüntülendiği iddiasıyla paylaşılan bir diğer video da Al Jazeera’nın yayınladığı görüntüden alıntı.
Gazze’de insanî yardım bekleyenlere İsrail ordusunun saldırısında ölenlerin yanı sıra… pic.twitter.com/xFBT392h5p
Gazze’de bir hastanede “sahte ölü görüntüleri” çekildiği iddiasıyla “pallywood” notuyla paylaşılan video Filistin’le bir ilgisi bulunmayan kısa film setinden. Videoda sedyeden kalktığı görülen kişi Faslı aktör Karim Doniazelle. Karim Doniazelle videoyu Instagram hesabında 2023 yılı Ekim ayında paylaşmış.
Gazze’de propaganda için bir hastanede “sahte ölü görüntüleri” çekildiği iddiasıyla “pallywood” notuyla paylaşılan video Filistin’le bir ilgisi bulunmayan kısa film setinden.
Videoda sedyeden kalktığı görülen kişi Faslı aktör Karim Doniazelle.
Filistinlilerin sahte cenaze törenine ait olduğu iddiasıyla paylaşılan tabutta kefenli vaziyetteyken canlanan kişinin görüldüğü video İstanbullu İsa adlı kısa filmden alınan “dirilen asker” temalı kesit.
Filistinlilerin sahte cenaze törenine ait olduğu iddiasıyla paylaşılan tabutta kefenli vaziyetteyken canlanan kişinin görüldüğü video İstanbullu İsa adlı kısa filmden alınan “dirilen asker” temalı kesit.https://t.co/HrwtMRQjqApic.twitter.com/wxWjGzFnp4
2018 yapımı Malezya TV filminden bir sahne Filistin’de yaralı kurgusu hazırlandığı iddiasıyla paylaşılmış.
Yanaklarına ve alnına elektrokardiyogram (EKG/EKG) elektrotlarının ve burnuna nabız oksimetresinin takıldığı görülen kişi Filistinli değil, Malezyalı aktör.
İsrail’in saldırılarının ardından Gazze’de yaşamını yitirenler için düzenlenen cenaze töreninde ölü taklidi yapan kişilerin hareket ettiği ana ait olduğu iddiasıyla paylaşılan görüntü, 2013 yılı Ekim ayında El Ezher Üniversitesi’ndeki Mursi destekçisi öğrencilerin ordunun baskısını kınamak için düzenlediği temsilî cenaze gösterisinden.
Filistinlilerin İsrail askerleri tarafından bir çocuğun vurulduğu anı sahnelediği iddiasıyla paylaşılan video, Filistinli Ahmed Al-Manasra’nın hikayesine dayanan “Boş Yer” (“Empty Place“) adlı filmin çekimlerinden.
Filistinlilerin İsrail saldırılarında ölen bir kişinin cenaze töreni kurgusunu yansıttığı iddiasıyla paylaşılan videoda 2020 yılı Mart ayında Covid-19 salgınına yönelik sokağa çıkma yasağını delmeye çalışanlar görülüyor.
Filistinlilerin tabut taşırken siren sesi duyup kaçıştığı, İsrail saldırılarında öldüğü ileri sürülen tabuttaki şahsın da koşmaya başladığı anı yansıttığı iddiasıyla paylaşılan video 2020 yılında Ürdün’de kaydedilmiş.
Filistinli kadının İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nin orta kesiminde yer alan Nuseyrat Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırıda öldürülen kocasının ayakkabılarını kucaklayıp feryat ettiği andan görüntü, (Gazawood ya da Pallywood gibi isimleri kullanan hesaplarca yapay zekâ ürünü olup olmadığı sorusuyla) gerçek değilmiş gibi lanse edilmiş.
Filistinli kadının İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nin orta kesiminde yer alan Nuseyrat Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırıda öldürülen kocasının ayakkabılarını kucaklayıp feryat ettiği andan görüntü, (Gazawood ya da Pallywood gibi isimleri kullanan hesaplarca yapay zekâ ürünü… pic.twitter.com/FXtVoH0RAn
“Bir Pallywood prodüksiyonunun ‘kamera arkası’ görüntüsü” gibi cümlelerle, Filistinlilerin Gazze’deki yıkımı sahnelediği iddiasıyla paylaşılan, enkazın ortasında duran bir çocuğun etrafını saran film ekibinin görüldüğü videoda Filistinli telekomünikasyon şirketi Jawwal’in reklam film çekimi görülüyor.
“Bir Pallywood prodüksiyonunun ‘kamera arkası’ görüntüsü” gibi cümlelerle, Filistinlilerin Gazze’deki yıkımı sahnelediği iddiasıyla paylaşılan, enkazın ortasında duran bir çocuğun etrafını saran film ekibinin görüldüğü videoda Filistinli telekomünikasyon şirketi Jawwal’in reklam… pic.twitter.com/HMnAhefO9D
Gazze’de Filistinlilerin sahte cenaze töreni düzenlediği, ölü taklidi yapan bir erkeğin kameraya baktığı anın yakalandığı iddiasıyla paylaşılan görüntü, Malezya’daki bir camide verilen İslamî usullere göre cenaze hazırlama eğitimine ait.
Gazze’de Filistinlilerin sahte cenaze töreni düzenlediği, ölü taklidi yapan bir erkeğin kameraya baktığı anın yakalandığı iddiasıyla paylaşılan görüntü, Malezya’daki bir camide verilen İslamî usullere göre cenaze hazırlama eğitimine ait. https://t.co/GW1QpO6LJlpic.twitter.com/Tt5NofhJwM
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal harekâtı esnasında yaralı makyajı yapılan Ukraynalıların rol aldığı sahte çekime ait olduğu iddiasıyla paylaşılan video 2021 yılında bir dizi çekiminden.
Ukraynalıları Rusya’nın saldırısı nedeniyle yaralı olarak göstermek adına makyaj yapılan kişiler, 2021 yılı Aralık ayında gerçekleşen Contamin adlı dizinin çekiminde rol alan oyuncular.
Dizinin yapımcılığını üstlenen Daria Driuchenko, söz konusu videoyu TikTok profilinde 28 Aralık 2021 tarihinde “zombi filmi” notuyla paylaşmıştı.
Driu Production adlı firmanın Facebook profili incelendiğinde, Ukrayna’nın Rusya saldırısı ardından sahte yaralı çekiminde rol aldığı sanılan oyuncunun yer aldığı görsellere rastlanabiliyor.
Dizinin çekimlerinde rol alan aktörlerin paylaşılan videodaki kişiler olduğu anlaşılabiliyor.
Yerde ceset torbası örtülü kişilerin Rusya’nın işgalinin ardından Ukrayna’da “ölü taklidi” yaptığı iddiasıyla paylaşılan görüntü, Rusya’nın Ukrayna harekâtı başlamadan önce Viyana’da gerçekleştirilen iklim değişikliği protestosundan…
Vücudu siyah bir torbanın içindeyken sigara içen bir erkeğin ve beyaz bir binanın dışında turuncu bir kamyonun arkasına ceset torbalarını yerleştiren iki kişinin görüldüğü videonun Ukrayna’nın işgali ile bir ilgisi bulunmuyor.
Söz konusu görüntü, Хаски (“Husky”) adlı Rus rapçinin klibinin çekimlerinden.
Klibin yapım tasarımcısı Vasya Ivanov söz konusu videoyu TikTok profilinde “Husky – klip çekimi” (“Husky – Ever Clip Shooting”) notu ile paylaşmıştı.
Askerî üniformalı iki kişinin bir mankeni bantladığı görülen video Ukrayna’da sahte ceset mizanseni iddiasıyla paylaşılsa da aslında Rusya’nın St. Petersburg şehrindeki bir dizi setinden.
Ukrayna’da “beyaz baretli” olarak nitelenen grubun sahte saldırı videosu hazırladığı anı yansıttığı iddiasıyla paylaşılan video, “Kahramanlar Bölgesi” (“Region of Heroes”) adlı filmin çekimlerinden.
