Beşar Esad Rejiminin Çöküşüyle Suriye’nin Başkenti Şam’ın Yakınlarındaki Sednaya Hapishanesi’nden Kurtarılan Suriyeliye Ait Sanılan Görüntü Yapay Zekâ Ürünü
Baas rejiminin vahşetinin bir simgesi hâline gelen Sednaya Hapishanesi’nden kurtarılan tutsağa ait sanılan görsel, Şam’ın kontrolünün muhaliflerin eline geçmesinden önce sosyal medyada yapay zekâ ürünü olduğu notuyla paylaşılan görüntüden alınmış.
Suriye’de Heyet Tahrir Eş-Şam öncülüğündeki muhalif grupların 27 Kasım 2024 günü başlattığı saldırıda Halep, Hama ve Humus’un ardından Şam’da kontrolünün ele geçirilmesiyle 61 yıllık Baas rejimi çöktü.
Esed ailesi döneminin sona ermesiyle yalnızca bir cezaevi değil, aynı zamanda Suriye’deki otoriter rejimin vahşetinin bir simgesi hâline gelen Sednaya Hapishanesi’ndeki tutsaklar da cezaevini basan göstericiler tarafından kurtarıldı.
Sednaya Hapishanesi, Suriye’nin başkenti Şam’a yaklaşık 30 kilometre uzaklıkta bulunan Sednaya kasabasında yer alan ve Esad rejiminin en korkulan işkence merkezlerinden biri olarak bilinen bir askerî cezaevidir. Suriye ordusunun kontrolünde bulunan bu yüksek güvenlikli birim, Saydnaya Hapishanesi olarak da bilinir. Sednaya, 1980’li yıllarda kuruluşun bu yana Suriye’deki muhalifler, aktivistler ve hükümet karşıtı düşüncelere sahip olanlar için bir gözaltı merkezi olarak kullanıldı. Özellikle Suriye iç savaşının başlamasıyla birlikte, binlerce siyasi tutuklunun işkence, kötü muamele ve hatta infaz edildiği bir merkez haline geldi. Uzun yıllar boyunca sistematik işkence yöntemleriyle tanınan hapishanede tutuklular, açlık, susuzluk, uykusuzluk, dövme, elektrik şoku gibi çeşitli işkencelere maruz bırakıldı. Uluslararası insan hakları örgütleri, Sednaya Hapishanesi’nde sistematik işkence, insanlık dışı muamele ve keyfi infazların yaygın olduğunu belgeledi. Bu raporlar, cezaevinin bir “ölüm kampı”na dönüştüğünü ortaya koymaktadır. İşkencenin yanı sıra aşırı kalabalık, yetersiz beslenme, tıbbi bakım eksikliği ve hijyen sorunlarının yaygın olduğu Esnaya, insan hakları örgütlerince “ölüm hapishanesi” olarak nitelendi.
Suriye’de 1963’de iktidara gelen Baas Partisi’nin 61 yıllık kanlı yönetiminin, başkent Şam’ın rejimin kontrolünden çıkmasıyla sona ermesinin ardından, Suriye’nin karanlık yüzünü temsil eden Sednaya Hapishanesi’nden tutsakların kurtulduğu anlardan görüntüler basına ve sosyal medyaya yansıdı.
Bu süreçte, “Esad’ın insan mezbahası” olarak adlandırılan Sednaya Hapishanesi’nden bir Suriyelinin serbest bırakıldığını gösterdiği iddia edilen bir görüntü dolaşıma girdi.
Dar bir tünelde şaşkınlık içinde bir erkeğin görüldüğü videoyu Sednaya’dan tutsakların kurtarıldığı ana ait olduğu iddiasıyla kullanan paylaşımlardan örnekler:
“Sadnaya cezaevinde bir çok kişi yerin altında tek kişilik hücrelerde kalıyordu. Kurtarıldıklarında dışarı çıktıklarına inanamadılar. Allah kimseye bu duruma düşürmesin.”
“Esad rejiminin yaptığı vahşetin bu güne kadar köpüğü biliniyormuş. Öyle insanlık dışı barbarlıklar yapılmış ki..Daha yeni ortaya çıkıyor. Naziler sönük kalır! Bunlar ortaya çıktıkça bugüne kadar “direniş ekseni, ABD-İsrail” kılıfları ile Esad’ın soykırımını örtbasa çalışanlar insan içine çıkamayacaklar! Bu suça ortaklar kaçışları yok!”
Görüntü, Suriye halkının maruz kaldığı acıların ve zulmün sadece bir parçası olan Sednaya’dan bir tutsağın kurtarıldığı ana ait değil.
Sednaya’nın dehlizlerinde bulunan mahkuma ait olduğu sanılan görüntü yapay zekâ uygulaması ile hazırlanmış.
Suriye’deki gelişmelerle bir ilgisi bulunmayan görsel, Sednaya’nın muhaliflerce kontrol altına alınmasınn öncesinde sosyal medyada “yapay zekâ ürünü” olduğu notuyla paylaşılmış.
Baas rejiminin vahşetinin bir simgesi hâline gelen Sednaya Hapishanesi’nden kurtarılan tutsağa ait sanılan görsel, Şam’ın kontrolünün muhaliflerin eline geçmesinden önce sosyal medyada yapay zekâ ürünü olduğu notuyla paylaşılan görüntüden alınmış. pic.twitter.com/ELrhcTAVDU
Görüntü, Sanzaruu uzantılı Mr. Sanzaruu adlı TikTok hesabında 3 Aralık 2024 günü “No sir, I don’t like it #fyp #creepytok #crawlspace #ai” açıklamasıyla yayınlanmış.
Yine Şam yakınlarındaki Sednaya Cezaevi’ndeki işkence bölüme ait olduğu iddiasıyla farklı bir görüntü dolaşıma sokuldu.
Balina Avcısı (@balina_avcisi): “YouTuber lar vardı, “şam’dayız, burda her sey güllük gülistanlık, medyada gördüklerinize inanmayin” diyorlardı o şerefsizler şimdi nerde ? Yaklaşık 300.000 kişinin olduğu işkencehane. Her gün 100’lerce idam vakası. Esad neymiş çoğu kişi şimdi anlıyor. İnsanları Pres makinesi küp haline gelene kadar sıkıştırıyorlar. Sonra bir yerlere atıyorlar.”
Suriye’de bir tutuklunun dar bir hücrede ayaklarından zincirli vaziyette işkence gördüğü iddiasıyla paylaşılan görsel Vietnam’ın Ho Chi Minh (eski adıyla Saygon) kentinde bulunan Savaş Kalıntıları Müzesi’ndeki (War Remnants Museum) bir yeniden canlandırma.
Birinci Çinhindi Savaşı ve the Vietnam Savaşı’na ait kalıntıların sergilendiği müzede, ilgili dönemde siyasî tutuklular için yaygın şekilde kullanılan “kaplan kafesi” olarak adlandırılan hücreler için dioramalar hazırlanmış.
Müzede, ABD destekli Güney Vietnam hükümeti tarafından hapse atılan Vietnam milliyetçilerinin tutsaklık koşullarının yeniden canlandırıldığı bölümden farklı görüntüler ziyaretçilerin paylaşımlarında ve stok görsel sitelerinde görülebiliyor.
Esed rejimine ait Sednaya Hapishanesi’nde yapılan işkenceler nedeniyle aklını yitiren esirlere ait sanılan görüntü, bir TikTok hesabında paylaşılan aklî dengesi yerinde olmadığı için evde tutulan 4 Suriyeli kardeşe ait.
Adı geçen hesabın sahibi, görüntüdeki kişilerin engelli kardeşleri olduğunu, Sednaya hapishanesinde değil, kaçma ihtimallerine karşı evde tutulduklarını duyurdu.
Sednaya Hapishanesi’nin muhaliflerin eline geçmeden önce kaydedilen görüntüyü yanlış aktarımla sunan paylaşım örnekleri:
“Esed rejimine ait #Sednaya Hapishanesi’nde yapılan işkenceler nedeniyle aklını yitiren esirlerin arasında çocukların da bulunduğu görüldü.
Bu çocukların, hapishanede #Esed rejimi askerleri tarafından #tecavüze uğrayan kadınların doğurduğu ve hapishane içinde büyüttüğü çocuklar olduğu tahmin ediliyor”
Esed rejimine ait #Sednaya Hapishanesi’nde yapılan işkenceler nedeniyle aklını yitiren esirlerin arasında çocukların da bulunduğu görüldü.
İngiltere’deki Dover kentinde bulunan bir harabe kaydedilen görüntü, Sednaya Hapishanesi’ndeki yeraltı tüneline ait olduğu iddiasıyla paylaşılmış.
Bahsi geçen görüntü:
İngiltere’deki Dover kentinde bulunan bir harabe kaydedilen görüntü, Sednaya Hapishanesi’ndeki yeraltı tüneline ait olduğu iddiasıyla paylaşılmış. pic.twitter.com/zToSwY1CGx
Suriye’de hapishaneden Saddam Hüseyin’e benzeyen bir kişinin çıkarıldığı iddiasıyla bir fotomontaj dolaşıma sokulmuş. Eski Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili’nin 2017 yılı Aralık ayında Ukrayna’da tutuklandığı sırada çekilen fotoğrafın üzerinde oynanmış.
Bahsi geçen görsel yapay zekâ uygulaması ile hareketlendirilerek Irak’ın devrik lideri Saddam Hüseyin’in Şam yakınlarındaki Sednaya Hapishane’sinde bulunduğu uydurması ortaya atılmış.
Bahsi geçen görsel yapay zekâ uygulaması ile hareketlendirilerek Irak’ın devrik lideri Saddam Hüseyin’in Şam yakınlarındaki Sednaya Hapishane’sinde bulunduğu uydurması ortaya atılmış. pic.twitter.com/KKxNVu8K4B
İLAVE: Suriye’de Baas rejiminin devrilmesinin ardından muhaliflerin elinden kadın kılığına girerek kaçmaya çalışan Sednaya Hapishane’sinde görevli olan gardiyana ait olduğu iddiasıyla ilintisiz bir görsel de dolaşıma sokuldu.
